Financiële markten herstellen op lagere rentestanden

In  het kort:

• Nog onduidelijk of Amerikaanse banencijfers wijzen op economische afkoeling
• Vooralsnog geen zorgen van aandelenbeleggers over bedrijfscijfers en verwachtingen
• Hogere arbeidsproductiviteit in VS weerlegt stijgende loonkosten

Na een drukke week is het de komende dagen aanzienlijk rustiger rondom macro-cijfers. Voor de eurozone komen enkel de detailhandelsverkopen over de maand september uit. We gaan uit van een verdere afbrokkeling ten opzichte van de voorgaande maand van -0,2%. Overigens op jaarbasis duiken de verkopen 3,1% lager.

Vrijdag verschijnt het Amerikaanse consumentenvertrouwen, waarvan een min of meer onveranderde stand wordt verwacht. Het verband tussen dat vertrouwen en de effectieve bestedingen is niet heel groot, maar bij die vertrouwensbarometer wordt eveneens gepeild naar de inflatieverwachtingen bij consumenten. Vorige keer vertoonde die een forse verhoging van 3,2% naar 4,2%.

Wellicht was dit één van de factoren die de Federal Reserve (Fed) ertoe bracht om een bijkomende renteverhoging de komende maanden niet uit te sluiten.

Beurzen omhoog

De rustige agenda van de komende dagen geeft ons de gelegenheid terug te blikken op de afgelopen week.

Na de Fed-beleidsbijeenkomst schakelden financiële markten naar hoger geleden gebieden. De S&P 500 eindigde de week 5,9% hoger, de Europe Stoxx 600 pluste 3,4%. Obligatiemarkten ontspanden. In de VS daalde de tienjaarsrente met 0,27 procentpunt naar 4,57%. Haar Duitse evenknie eindigde -0,2 procentpunt lager op 2,63%.

Fed-voorzitter Powell sluit dus geen nieuwe renteverhoging uit. Hij verwijst naar de weerbaarheid van de Amerikaanse economie en de nog steeds krappe arbeidsmarkt, hoewel het arbeidsmarktrapport van afgelopen vrijdag suggereert dat deze zich ontspant. Het aantal nieuwe banen in de private sector in oktober lag op 99.000 waar economen 145.000 voorzagen. Het gemiddelde uurloon ging 0,2% omhoog ten opzichte van een maand eerder (verwacht: +0,3%). Beide feiten waren bij de Fed-bijeenkomst van woensdag nog niet bekend. Het vizier van beleggers ligt sterk op de rente en op de arbeidsmarkt. In dat licht krijgen de wekelijkse werkloosheidsaanvragen op donderdag mogelijk meer aandacht. De geprojecteerde 220.000 stuks wijzen op een voortgaande banengroei.

Lagere renteniveaus

Woensdag noemde Powell meerdere keren de krappere financiële voorwaarden nu de lange rente sinds september flink is gestegen. Dat oplopende rente-effect neemt een deel van de ‘verkrappingstaak’ van de centrale bank over en gaat zich de komende tijd mogelijk sterker manifesteren. Naast het arbeidsmarktrapport wijzen ook de matige inkoopmanagersindices over oktober (vooral in de industrie) op afnemend economisch momentum.

Per saldo hadden beleggers vooral oog voor dit laatste aspect: lagere renteniveaus en van daaruit appetijt voor aandelen. Vraag is echter of aandelenbeleggers blij zullen blijven als de reden voor die lagere rente verder doordringt: minder economische groei.

De Amerikaanse bedrijfscijfers over het derde kwartaal zijn tot dusver nog naar behoren. Ongeveer 80% van de bedrijven binnen de S&P500-index heeft gerapporteerd en hierbij versloegen 82% de winstverwachting, dat is ruim boven het tienjarig gemiddelde van 74%. Minder goed verloopt de omzet, slechts 62% wist de lat te passeren (tienjarig gemiddelde: 64%). Een vergelijkbaar omzetbeeld zien we in Europa. Afnemende volumes zorgen voor een toenemende druk op de economische groei. Maar vooralsnog wordt geen mondiale economische rampspoed voorzien door beleggers en aandelen trekken zich omhoog aan de dalende rentestand.    

Productiviteit

Naast de interpretatie van de Fed en het arbeidsmarktrapport, was er vorige week nóg een cijfer onderbelicht, maar met het oog op de langere termijn relevant. Het gaat om de ‘arbeidskosten per eenheid product’ (ULC, Unit Labor Costs). Dit is te zien als de arbeidskosten om ‘één eenheid economie te produceren’.

Over het derde kwartaal daalde de ULC met 0,8% maar die werd niet veroorzaakt door het ontbreken van loonstijgingen; lonen gingen immers met circa 1,2% omhoog. Het was vooral de 4,7% hogere productiviteit (geannualiseerd cijfer) die positief inwerkte op de ULC. Werknemers mógen duurder worden. Als dat gepaard gaat met een hogere productiviteit, dan pakt dat alsnog positief uit voor het uiteindelijke arbeidskostenplaatje.

Vraag is nu waar die hogere productiviteit vandaan komt. Om eerlijk te zijn, wij weten het antwoord niet. Het komt niet van significant meer investeringen in IT. Want die zijn er niet.

Links en rechts gaan stemmen op dat de eerste effecten van Artificiële Intelligentie (AI) zichtbaar beginnen worden. Dat zou kunnen, maar de mate waarin AI dan impact heeft zou snel en veel zijn.

Hoe dan ook, mocht deze trend zich doorzetten, dan is dat uiteraard zeer goed nieuws. Zowel voor het structurele groei van de economie als voor de inflatie. Een betere productiviteit duwt het eerste naar boven en het tweede omlaag. En mocht het inderdaad AI zijn dat zich laat voelen, dan zal dat vooral positief uitpakken voor de VS. Daar lijkt er een voorsprong te zijn qua technologische en ondernemingsdynamiek rondom AI.